CHSE Odisha 11th Class Sociology Unit 3 Objective Questions in Odia Medium
ବସ୍ତୁନିଷ୍ଠ / ଅତି ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର
A. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଚାରୋଟି ଉତ୍ତର ମଧ୍ୟରୁ ଠିକ୍ ଉତ୍ତରଟି ବାଛି ଲେଖ :
1. ‘‘ପରିବାର ଶବ୍ଦଟି କେଉଁ ଭାଷାର ଶବ୍ଦ ‘ଫାମୁଲସ୍’ (Famulus) ରୁ ଆସିଅଛି ?
(କ) ରୋମାନ୍
(ଖ) ଲାଟିନ୍
(ଗ) ପର୍ତ୍ତୁଗୀଜ୍
(ଘ) ଗୀଜ୍
ଉତ୍ତର :
(କ) ରୋମାନ୍
2. “ପରିବାର ହେଉଛି ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ସମୂହ ଯେଉଁଥରେ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀ ଯୌନ ସମ୍ପର୍କ ଥାଏ ଏବଂ ଏହା ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଲାଳନପାଳନ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ।’’ ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
(କ) ଓଗ୍ବର୍ଣ୍ଣ
(ଖ) ମାକାଇଭର୍
(ଗ) ବର୍ଗେସ୍
(ଘ) ଡେଭିସ୍
ଉତ୍ତର :
(ଖ) ମାକାଇଭର୍
3. କେଉଁଟି ପରିବାରର ଏକ ଲକ୍ଷଣ ନୁହେଁ ?
(କ) ଏକ ସାଧାରଣ ବାସସ୍ଥଳୀ
(ଖ) ଏକ ପ୍ରକାର ବିବାହ
(ଗ) ଏକ ନାମକରଣ ପଦ୍ଧତି
(ଘ) ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସୀମାରେଖା
ଉତ୍ତର :
(ଘ) ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସୀମାରେଖା
4. କେଉଁଟି ପରିବାର ଏକ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟ ନୁହେଁ ?
(କ) ଯୌନ ଇଚ୍ଛା ତୃପ୍ତି
(ଖ) ପ୍ରଜନନ
(ଗ) ଧାର୍ମିକ ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟ
(ଘ) ସନ୍ତାନମାନଙ୍କର ଯତ୍ନ
ଉତ୍ତର :
(ଗ) ଧାର୍ମିକ ପ୍ରକାର୍ଯ୍ୟ
5. “ବିବାହ ହେଉଛି ଏକ ଅନୁମୋଦିତ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯାହାଦ୍ଵାରା ଦୁଇ ବା ତତୋଽଧକ ବ୍ୟକ୍ତି ଏକ ପରିବାର ଗଠନ କରିଥା’ନ୍ତି ।’’ – ଏକଥା କିଏ କହିଥିଲେ ?
(କ) ଗିଲିନ୍ ଓ ଗିଲିନ୍
(ଖ) ହଟନ୍ ଏବଂ ହଣ୍ଟ୍
(ଗ) ମାକାଇଭର୍ ଓ ପେଜ୍
(ଘ ) ଓଗ୍ବର୍ଣ୍ଣ ଓ ନିମ୍ କୋଫ୍
ଉତ୍ତର :
(ଖ) ହଟନ୍ ଏବଂ ହଣ୍ଟ୍
6. ସ୍ଵାମୀ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିବା ପରେ ବିଧବା ସ୍ତ୍ରୀ ମୃତସ୍ଵାମୀର ଭାଇକୁ ବିବାହ କରିବା ପ୍ରଥାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(କ) ସରୋରେଟ୍
(ଖ) ପଲିଗାମି
(ଗ) ଲେଭିରେଟ୍
(ଘ ) ମନୋଗାମି
ଉତ୍ତର :
(ଗ) ଲେଭିରେଟ୍
7. ଯଦି ବିବାହ ପରେ ସ୍ତ୍ରୀ ନିଜ ପିତୃଗୃହ ପରିତ୍ୟାଗ କରି ନିଜ ସ୍ଵାମୀ ଗୃହରେ ସ୍ଥାୟୀଭାବରେ ଅବସ୍ଥାନ କରେ, ତେବେ ସେହି ପରିବାରକୁ କେଉଁ ପରିବାର କୁହାଯାଏ ?
(କ) ମାତୃ-ଆବାସିକ ପରିବାର
(ଖ) ଯୌଥ ପରିବାର
(ଗ) ପିତୃ-ଆବାସିକ ପରିବାର
(ଘ) ଏକକ ପରିବାର
ଉତ୍ତର :
(ଗ) ପିତୃ-ଆବାସିକ ପରିବାର
8. ଯେଉଁ ବିବାହରେ ଜଣେ ପୁରୁଷ ଏକ ସମୟରେ ଏକାଧ୍ଵକ ନାରୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥାଏ, ସେତେବେଳେ ଏହାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(କ) ବହୁପତି ବିବାହ
(ଖ) ବହୁପତ୍ନୀ ବିବାହ
(ଗ) ଏକ ବିବାହ
(ଘ) ସମୂହ ବିବାହ
ଉତ୍ତର :
(ଖ) ବହୁପତ୍ନୀ ବିବାହ
9. ଯେତେବେଳେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ସମୂହ ମଧ୍ଯରେ ନିଜର ଜୀବନସାଥୀ ନିର୍ବାଚନ କରିଥାଏ, ସେତେବେଳେ ଏହାକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ?
(କ) ବହିଃ-ବିବାହ
(ଖ) ଏକ ବିବାହ
(ଗ) ବହୁବିବାହ
(ଘ) ଆନ୍ତଃ-ବିବାହ
ଉତ୍ତର :
(ଘ) ଆନ୍ତଃ-ବିବାହ
10. ଯେତେବେଳେ ଏକ ଉଚ୍ଚ ବର୍ଷ ବା ଉଚ୍ଚ ଜାତିର ପୁରୁଷ, ଏକ ନୀଚ ବର୍ଷ ବା ନୀଚ ଜାତିର କନ୍ୟାକୁ ବିବାହ କରିଥାଏ, ସେତେବେଳେ ଏହାକୁ କେଉଁ ବିବାହ କୁହାଯାଏ ?
(କ) ଅନୁଲୋମା
(ଖ) ପ୍ରତିଲୋମା
(ଗ) ସପିଣ୍ଡ ବିବାହ
(ଘ) ବହିଃ-ବିବାହ
ଉତ୍ତର :
(କ) ଅନୁଲୋମା
B. ଏକ ପଦରେ ଉତ୍ତର ଦିଅ :
1. “ସାଧାରଣତଃ ଗୋଟିଏ ଗୃହରେ ବାସ କରୁଥିବା, ଗୋଟିଏ ରନ୍ଧନରେ ଭୋଜନ କରୁଥିବା, ଅବିଭକ୍ତ ସମ୍ପତ୍ତିର ଅଧ୍ୟାକାରୀ, ପାରିବାରିକ ପୂଜାବିଧିରେ ଅଭିନ୍ନଭାବେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ଏବଂ ପରସ୍ପର ସମ୍ପର୍କରେ ଆବଦ୍ଧ ହୋଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କର ସମଷ୍ଟିକୁ ଯୌଥ ପରିବାର କୁହାଯାଏ ।’’ ଏହି ସଂଜ୍ଞାଟି କିଏ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ?
ଉତ୍ତର :
ଶ୍ରୀମତୀ ଇରାବତୀ କାର୍ଭେ (Irravati Karve) ।
2. ଯଦି ବିବାହ ପରେ ସ୍ଵାମୀ ନିଜ ଗୃହ ପରିତ୍ୟାଗ କରି ସ୍ତ୍ରୀ ଗୃହରେ ସ୍ଥାୟୀଭାବରେ ଅବସ୍ଥାନ କରେ, ପରିବାରକୁ କେଉଁ ପରିବାର କୁହାଯାଏ ?
ଉତ୍ତର :
ମାତୃ-ଆବାସିକ ପରିବାର ।
3. ‘‘ପରିବାର ହେଉଛି ସାମାଜିକ ସମ୍ପର୍କର ଏକ ପଦ୍ଧତି ଯାହା ପିତାମାତା ଏବଂ ସନ୍ତାନ ସନ୍ତତିମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରହିଥାଏ ।’’ ଏହି ସଂଜ୍ଞାଟି କିଏ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।
ଉତ୍ତର :
ପ୍ରଫେସର କ୍ଲୋୟାର (Prof. Clare) ।
4. ପରିବାରର ଦୁଇଗୋଟି ଲକ୍ଷଣ କ’ଣ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
ଉତ୍ତର :
(i) ଏକ ସାଧାରଣ ବାସସ୍ଥଳୀ
(ii) ଏକପ୍ରକାର ବିବାହ ପଦ୍ଧତି ।
5. ବହୁପତି ବିବାହର ଦୁଇଗୋଟି କାରଣ କ’ଣ ?
ଉତ୍ତର :
(i) ଅତ୍ୟଧ୍ବ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ (ii) ଜନସଂଖ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣର ଯୋଜନା ।
6. ବହୁପତି ବିବାହର ପ୍ରକାରଭେଦ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
ଉତ୍ତର :
(i) ଭ୍ରାତୃକ (Fraternal) ବହୁପତି ବିବାହ ।
(ii) ଅଭ୍ରାତୃକ (Non-fraternal) ବହୁପତି ବିବାହ ।
7. ଆନ୍ତଃ-ଜାତି ବିବାହର ପ୍ରକାରଭେଦ ଉଲ୍ଲେଖ କର ।
ଉତ୍ତର :
(i) ଅନୁଲୋମା (Anuloma) ବା ଉଚ୍ଚ ବିବାହ
(ii) ପ୍ରତିଲୋମା (Pratiloma) ବା ନୀଚ ବିବାହ ।
C. ଭ୍ରମ ସଂଶୋଧନ କର :
1. ଏକ ଅତି ପ୍ରାକୃତିକ ଶକ୍ତି ସହ ମନୁଷ୍ୟର ନିବିଡ଼ ବନ୍ଧନର ନାମ ହେଉଛି କର୍ମ ।
ଉତ୍ତର :
ଏକ ଅତି ପ୍ରାକୃତିକ ଶକ୍ତି ସହ ମନୁଷ୍ୟର ନିବିଡ଼ ବନ୍ଧନର ନାମ ହେଉଛି କର୍ମ ।
2. ସାଧାରଣତଃ ବିବାହ ବନ୍ଧନଦ୍ୱାରା ଏବଂ ରକ୍ତ ସମ୍ପର୍କଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ସାମାଜିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ବୈବାହିକ ସମ୍ପର୍କ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥାଏ ।
ଉତ୍ତର :
ସାଧାରଣତଃ ବିବାହ ବନ୍ଧନଦ୍ୱାରା ଏବଂ ରକ୍ତସମ୍ପର୍କଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ସାମାଜିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ଜ୍ଞାତି ସମ୍ପର୍କ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥାଏ ।
3. . ବହିଃ-ବିବାହର ଦୁଇଗୋଟି ପ୍ରକାରଭେଦ ହେଲା –
(i) ଗୋତ୍ର ବହିଃ-ବିବାହ, (ii) ପିଣ୍ଡ ବହିଃ-ବିବାହ ।
ଉତ୍ତର :
ବହିଃ-ବିବାହର ଦୁଇଗୋଟି ପ୍ରକାର ଭେଦ ହେଲା –
(i) ଗୋତ୍ର ବହିଃ-ବିବାହ,
(ii) ସପିଣ୍ଡ ବହିଃ-ବିବାହ ।
4. ଯେତେବେଳେ ଜଣେ ନାରୀ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ପୁରୁଷଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥାଏ, ଯେଉଁମାନେ ପରସ୍ପର ରକ୍ତ ସମ୍ପର୍କୀୟ ଭାଇ ହୋଇନଥା’ନ୍ତି ସେତେବେଳେ ଏହାକୁ ଭ୍ରାତୃକ ବହୁ-ପତି ବିବାହ କୁହାଯାଏ ।
ଉତ୍ତର :
ଯେତେବେଳେ ଜଣେ ନାରୀ ଅନେକଗୁଡ଼ିଏ ପୁରୁଷଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥାଏ, ଯେଉଁମାନେ ପରସ୍ପର ରକ୍ତସମ୍ପର୍କୀୟ ଭାଇ ହୋଇନଥା’ନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ଏହାକୁ ଅଭ୍ରାତୃକ ବହୁପତି ବିବାହ କୁହାଯାଏ ।
D. ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ପୂରଣ କର :
1. ଉଚ୍ଚ ଜାତି ଓ ନୀଚ ଜାତି ମଧ୍ୟରେ ବିବାହକୁ ___________ ବିବାହ କୁହାଯାଏ ।
ଉତ୍ତର :
ଆନ୍ତ-ଜାତି (Inter-caste)
2. ଯେତେବେଳେ ଏକ ଉଚ୍ଚ ବର୍ଷ ବା ଉଚ୍ଚ ଜାତିର ନାରୀ, ଏକ ନୀଚ ବର୍ଣ୍ଣ ବା ନୀଚ ଜାତିର ପୁରୁଷକୁ ବିବାହ କରିଥାଏ, ସେତେବେଳେ ଏହାକୁ ___________ କୁହାଯାଏ ।
ଉତ୍ତର :
ପ୍ରତିଲୋମା ନୀଚ ବିବାହ
3. ନିଜ ଜାତି ମଧ୍ୟରେ ଜୀବନସାଥୀ ମନୋନୟନର ନିୟମକୁ ___________ କୁହାଯାଏ ।
ଉତ୍ତର :
ଜାତି ଆନ୍ତଃବିବାହ (Caste endogamy)
4. ଓଗ୍ବର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ନିମ୍ବକପ୍ (Ogburn & Nimkoff) ଙ୍କ ମତରେ “ଧର୍ମ ___________ ପ୍ରତି ଏକ ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀ ଅଟେ ।”
ଉତ୍ତର :
ଅତିମାନବୀୟ ଶକ୍ତି
5. ସାଧାରଣତଃ ବିବାହ ବନ୍ଧନଦ୍ୱାରା ଏବଂ ରକ୍ତସମ୍ପର୍କଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ସାମାଜିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ___________ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥାଏ ।
ଉତ୍ତର :
ଜ୍ଞାତି ସମ୍ପର୍କ
6. ସ୍ତ୍ରୀ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିବା ପରେ ସ୍ୱାମୀ ମୃତ ସ୍ତ୍ରୀର ସାନଭଉଣୀକୁ ବିବାହ କରିବା ପ୍ରଥାକୁ ___________ କୁହାଯାଏ ।
ଉତ୍ତର :
ସରୋରେଟ୍ (Sororate) / ଶାଳୀ ବିବାହ
7. ଗିଲିନ୍ ଏବଂ ଗିଲିନ୍ (Gillin & Gillin) ଙ୍କ ମତରେ, ‘‘ସନ୍ତାନ ଉତ୍ପାଦନ କରୁଥବା, ପରିବାରର ଏକ ଅନୁମୋଦିତ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ___________ କୁହାଯାଏ ।
ଉତ୍ତର :
ବିବାହ ।
8. ଏକତ୍ର ବାସ କରୁଥିବା ଏବଂ ରକ୍ତ ସମ୍ପର୍କ ସୂତ୍ରରେ ଆବଦ୍ଧ ହୋଇଥିବା ଦୁଇ ବା ତତୋଽଧ୍ଵକ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କର ଏକ ସମୂହକୁ ___________ କୁହାଯାଇଥାଏ ।
ଉତ୍ତର :
ପରିବାର
9. ଯେଉଁ ପରିବାରର ବୟୋଜ୍ୟେଷ୍ଠ ପୁରୁଷ ବ୍ୟକ୍ତି ଗୃହର ମୁଖ୍ୟକର୍ତ୍ତା ଅଟନ୍ତି ଏବଂ ସେ ସମସ୍ତ ଅଧିକାର ଓ କ୍ଷମତାଲାଭ କରିଥା’ନ୍ତି ଓ ପରିବାର ସମ୍ପତ୍ତିର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କରିଥା’ନ୍ତି, ସେହି ପରିବାରକୁ ___________ ପରିବାର କୁହାଯାଏ ।
ଉତ୍ତର :
ପିତୃତାନ୍ତିକ / ପିତୃକୈନ୍ଦ୍ରିକ
10. ଯେଉଁ ପରିବାରରେ ବୟୋଜ୍ୟେଷ୍ଠ ନାରୀ ଗୃହର ମୁଖ୍ୟକର୍ତ୍ତା ହୋଇଥା’ନ୍ତି ଓ ସମସ୍ତ କ୍ଷମତା ଓ କର୍ତ୍ତୃତ୍ଵର ଅଧିକାରିଣୀ ହୋଇଥା’ନ୍ତି, ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ତାଙ୍କର ଅଖଣ୍ଡ ଆଧ୍ୟାତ୍ୟ ଥାଏ, ସେହି ପରିବାରକୁ ___________ ପରିବାର କୁହାଯାଏ ।
ଉତ୍ତର :
ମାତୃତାନ୍ତିକ / ମାତୃକୈନ୍ଦ୍ରିକ
11. ସ୍ଵାମୀ-ସ୍ତ୍ରୀ ଓ ସେମାନଙ୍କର ଅପ୍ରାପ୍ତବୟସ୍କ ସନ୍ତାନସନ୍ତମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ପରିବାରକୁ ___________ ପରିବାର କୁହାଯାଏ ।
ଉତ୍ତର :
ଏକକ / ଦାମ୍ପତ୍ୟମୂଳକ
12. ଏକପ୍ରକାର ବିବାହ ଯେଉଁଥରେ ଜଣେ ପୁରୁଷ ଏକସମୟରେ କେବଳ ମାତ୍ର ଜଣେ ନାରୀକୁ ବିବାହ ___________ କରିଥାଏ ।
ଉତ୍ତର :
ଏକ ବିବାହ (Monogamy)
13. ___________ ଙ୍କ ମତରେ ‘‘କେତେକ ସୀମିତ ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ବା ସମୂହର ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି ଏବଂ ସମୂହ ତୁଳନାରେ ଅଧିକାର ଏବଂ କର୍ଭବ୍ୟ ଗୁଡ଼ିକୁ ନେଇ ସମ୍ପତ୍ତି ଗଠିତ ।
ଉତ୍ତର :
କିଙ୍ଗ୍ସ୍ ଡେଭିସ୍ (Kingsley Davis)
14. ___________ ସମ୍ପତ୍ତି ଉଭୟ ଏବଂ ଅମୂର୍ଣ ଅଟେ ।
ଉତ୍ତର :
ମର୍ଭ ।
15. ଘର, ଟେବୁଲ, ଚେୟାର, ଲୁଗାପଟା, ଗହଣାଗାଣ୍ଠି, ଯାନବାହନ, ଇତ୍ୟାଦି ଦୃଶ୍ୟମାନ ବସ୍ତୁ ___________ ରୂପେ ପରିଚିତ ଅଟନ୍ତି ।
ଉତ୍ତର :
ମୂର୍ଖ ।
16. ବ୍ୟବସାୟର ସୁନାମ, ବ୍ୟବସାୟ ଚିହ୍ନ ଇତ୍ୟାଦି ସ୍ପର୍ଶହୀନ ସମ୍ପରି ___________ ସମ୍ପତ୍ତି ରୂପେ ପରିଚିତ ଅଟନ୍ତି ।
ଉତ୍ତର :
ଅମୂତ୍ତ ।
17. ___________ ଙ୍କ ମତରେ କୌଣସି ଦ୍ରବ୍ୟ ସମ୍ପତ୍ତି କି ନା, ଏହା ଏହି ଦ୍ରବ୍ୟର ବାହ୍ୟ ସ୍ୱରୂପ ଉପରେ ନିର୍ଭର ନ କରି ବରଂ ଏହି ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପରେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଅଧିକାରର ପ୍ରକୃତି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥାଏ ।
ଉତ୍ତର :
ଡେଭିସ୍
18. ହସ୍ଥାନାନ୍ତରୀକରଣ ___________ ଅଧିକାରର ପ୍ରଥମ ଏବଂ ସର୍ବପ୍ରଧାନ ଲକ୍ଷଣ ଅଟେ ।
ଉତ୍ତର :
ସମ୍ପତ୍ତି (Property)
19. ଲେଖକଙ୍କର “କପି ରାଇଟ୍’’ (Copyright) ___________ ସମ୍ପଭିର ଉଦାହରଣ ଅଟେ ।
ଉତ୍ତର :
ଅଦୃଶ୍ୟ
20. ___________ ତାଙ୍କ ଗବେଷଣାତ୍ମକ ନିବନ୍ଧ “De la Divison du travial social’’ ରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ରୂପରେ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ ସରଳ ସମାଜ ତୁଳନାରେ ଆଧୁନିକ ଜଟିଳ ସମାଜରେ ଶ୍ରମ ବିଭାଜନ ଦ୍ବାରା ସାମାଜିକ ସଂଯୋଗ ଓ ଏକତା ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥାଏ ।
ଉତ୍ତର :
ଇମାଇଲ୍ ଦୁର୍ଖମ (Emile Durkheim)